113 Leiekouter Gent, 2015

De impressionante interieurs van de hôtels aan de Nederkouter, maar misschien nog meer de romantiek van de vervallen kade en gloriëttes langs de hellende oever van de Leie getuigen van een rijk verleden.

Een wandeling langsheen de Leie, van Stam naar centrum, toont een gebied aan de overzijde van het water dat vandaag hoofdzakelijk overkomt als achterkant. Pas ter hoogte van het oude justitiepaleis verschijnen ‘verzorgde’ gevels naar het water toe.

Relicten van stapelhuizen, tuinpaviljoenen, de versteende kade, het zicht op de centrumstad die de heuvel opklimt… het maakt duidelijk dat het ooit anders moet zijn geweest.

In onze uitgebreide historische analyse onderzochten we de ontstaansgeschiedenis van de gebouwen op de site, de restanten van oude bouwlogica’s, het belang van de plek en haar relatie tot de omliggende centrumstad. Dit onderzoek leverde ons uiterst boeiende inzichten op voor de verdere ontwerpstudie:

- het ontstaan van de huidige bebouwingsstructuur met statige herenhuizen (hôtels) aan de straat, maar ook een cadans van mooi vormgegeven binnenplaatsen, bijgebouwen, tuinen en gloriëttes naar het water toe. Verder het ontstaan van het complex aan de Zoutstraat van Pianofabriek Van Hyfte. Deze ateliers strekten zich uit tot op de kade. Vandaag is in de kademuur nog de plint van deze bebouwing, met inbegrip van de loggia’s, de raamopeningen en de waterpoort, bewaard.

- het samengaan tussen nijverheid en verblijven in opperste luxe. De dubbele zijde van de percelen werd optimaal benut: aan het water verschenen stapelhuizen en werkateliers, in een uiterst verzorgde, maar stoere vormgeving. De gloriëtte bij het Hôtel Legrand was oorspronkelijk zelfs ingebouwd in een stapelhuis.

- het stedelijke gezicht van de leiekade met een cadans van gebouwde en open ruimte. Oude foto’s tonen een prachtig ritme van stapelhuizen, ateliers en parktuinen langsheen het water. Én een bourgeoisie die daar ten volle van geniet, op het balkon van de theehuizen, kijkend naar de voorbijvarende boten…

Met het nieuwe project willen we deze plek opnieuw intensifiëren. Niet louter naar de Nederkouter toe, maar op de volle diepte naar het water toe. En op een hedendaagse wijze het thema van de oever als verblijfsplek opnieuw opnemen.

De diepe hellende terreinen tussen de voorbouw en de Leie bieden door hun diepte, reliëf en oriëntatie de mogelijkheid om in 2de orde te bouwen, en zo terug actieve, stedelijke gevels op te werpen naar het publieke domein aan de overzijde van het water.

De hierboven vermelde doelstellingen of ambities werden concreet vertaald in de figuur van een gesloten bouwblok:

- samengesteld uit de (historische) panden langs de Nederkouter en de nieuwe bouwvolumes: het ‘parkgebouw (D)’ aan de Tiebaertsteeg, het ‘kadegebouw (E)’ op de ruïne van de oude pianofabriek van Hyfte en het ‘hoekgebouw (F)’ rakend aan de Zoutstraat en Nederkouter.

- doorgesneden ter hoogte van beide stegen: in de diepte van de celwand ontstaan vestibules in de vorm van verharde binnenplaatsen die de toegang verlenen tot zowel de bestaande als nieuwe volumes

- opengewerkt naar de oever, waarbij met de spatie tussen de nieuwe hoekstenen van het bouwblok een nieuwe parktuin vanuit het binnengebied aansluiting vindt naar het water en het overliggend parkje.

De nieuwe gebouwen ontlenen hun footprint, volumetrie en bouwhoogte aan de positie die zij innemen in het bouwblok.