130 Leopoldskazerne Gent, 2018

De Leopoldskazerne is een fascinerend stuk militaire architectuur in het hart van Gent. Strategisch gelegen op één van de hoogste plekken in de stad, werd het complex opgetrokken volgens een autonome, militaire logica, afgezonderd van de stad errond. Centraal het paradeplein, rondomrond, in een monumentale symmetrie, de kazernegebouwen. Slaapzalen voor soldaten, individuele vertrekken voor hun oversten, brede gangen en ruime trappen. Buitenom een functionele perimeter: opslag, logistiek, cellencomplex. Alles beschermd door een hoge verdedigingswal. Eén gecontroleerde toegang. Letterlijk alles ademt beschutting, controle en kracht. Een burcht in de stad.

De herontwikkeling van de voormalige Leopoldskazerne biedt een unieke opportuniteit om deze plek te openen en de huidige enclave aan te sluiten op het buurtweefsel en het stedelijk systeem. De Leopoldskazerne wordt een typische, maar sterk in de stad geïntegreerde buurt. Het erfgoed zal blijvend het karakter van deze buurt bepalen, met onder meer het volledige behoud van het architecturale beeld rondom het centrale Paradeplein. De gesloten perimeter wordt op gerichte plekken geopend naar de buurt toe: op de hoeken worden doorsteken gemaakt die het gehele gebied doorwaadbaar maken, met behoud van de typische verschijningsvorm en samenhang van het gehele complex. Een belangrijke nieuwe, publieke doorsteek vanaf de Charles De Kerchovelaan opent de site naar het Citadelpark toe.

De centrale thema’s die vooropgesteld worden voor de ontwikkeling van het Provinciehuis en de site zijn “duurzaamheid” en “verbinden”: een aantrekkelijke ontmoetingsplek creëren, voor de verschillende gebruikers op de site maar ook voor bezoekers en derden.

De volledig verharde kazernesite zal omgevormd worden naar een groene buurt, met het vergroende Paradeplein als hart, en opengewerkt naar de omliggende wijk toe.

Het Provinciehuis verschijnt in de zuidelijke driehoek van de site, niet als een monumentaal, grootschalig en afstandelijk overheidscomplex, maar als een open, flexibele infrastructuur, tussen Citadelpark en het nieuwe buurtpark. Strategisch ingeplante nieuwbouwvleugels rijgen de bestaande paviljoenen rondom het nieuwe groene Provincieplein aaneen. Vooruitstrevend in de interactie met buurt en stad, kan deze plek in de toekomst evolueren tot een hotspot in de stad.

Naast de publieke kantoorfunctie, het kunstonderwijs HISK, de kindercrèche, en de kantoren van defensie, wordt de wijk aangevuld tot een multifunctionele stadsbuurt met diverse woontypologieën, een belevingshotel en in de toekomst mogelijks kleinschalige stadsnijverheid.

De unieke gelegenheid en de schaal van de ontwikkeling geeft de kans om vol in te zetten op duurzaamheidsmaatregelen op schaal van het Provinciehuis én van de buurt. Hernieuwbare energieopwekking door middel van een Beo-veld en zonnepanelen op de site zelf, strenge isolatie-eisen en een BREEAM International score “excellent” voor het Provinciehuis. Bovenop deze duurzaamheidseisen voor Provinciehuis, wordt het schema van de BREEAM COMMUNITY toegepast op het masterplan. De BREEAM COMMUNITY is immers het instrument bij uitstek dat peilt naar duurzaamheid op wijkniveau over alle domeinen heen – van integraal waterbeheer, energie, mobiliteit, afvalstromenbeheer,… tot bijvoorbeeld groenbestand en erfgoedvisie.

Een slimme en vooruitstrevende omgang met mobiliteit is een essentiële ambitie voor de hedendaagse stadswijk. Logistiek en gemotoriseerd verkeer voor de verschillende functies verdwijnt onder de grond, in een centrale infrastructuur die aan takt op alle paviljoenen. Boven maaiveld ontstaat zo een verkeersvrije woon- en werkwijk, waar de verblijfskwaliteit primeert.

Opdrachtgever: Provincie Oost-Vlaanderen, DMI Vastgoed, Matexi,

In samenwerking met: Sergison Bates Architects, B2Ai en Maarten Dobbelaere (restauratie)

Fase: in uitvoering

overzicht